Пасаргад, ежелгі коммуникациялар жолындағы көне қала

Пасаргад Фарс провинциясындағы қалалардың бірі ретінде көне тарих пен таңғажайып тарихи ескерткіштерге ие. Бұл аймақтың аты айтып тұрғандай, Пасаргадае тарихи орны оның шекарасында орналасқан, алайда бұл қалада әлі зерттелмеген көптеген белгісіз көне ескерткіштер бар.

Пасаргад қаласының халқы мен географиясы 

Бұл қала Загростан тармақталып жатқан екі тау жотасының арасында орналасқан және Фарс провинциясындағы суық аймақ болып саналады. Бұл қаланың теңіз деңгейінен биіктігі шамамен 1700 метр. Бұл аймақтағы жауын-шашынның орташа мөлшері жылына шамамен 400 мм. Өңірдегі жауын-шашын негізінен биік таулы аймақтарда қар, жазықтарда жаңбыр түрінде жауады. Аймақтың табиғатына қарамастан Пулвар (Балағи) өзені оның жалғыз тұрақты өзені болып табылады, ол Марвдашттағы Қор өзеніне қосылып, Бахтеган көліне құяды. Бұл қаланың географиялық орналасуы ауыл шаруашылығына жағдай жасап, халқының көпшілігі егіншілікпен айналысады. Бұл аймақта өсірілетін жүзімнің сапасы өте жоғары. Бұл қалада 35 000-ға жуық халық тұрады, ал «Саадатшахр» оның орталығы.Бұл қала халқының басым бөлігі басар тайпасынан. Басарлар парсы текті тайпалардың бірі болып саналады және олардың арасында ерекше әдет-ғұрыптар мен дәстүрлер бар.

Пасаргадае қаласының тарихи фоны

 Пасаргад округі 2005 жылы құрылған Иранның ел бөлімдерінде жаңадан пайда болған округ. Алайда бұл аймақтың тарихы б.з.д. Персеполис саз тақталарында бұл аймақ «Каминуш» деп аталады.Кейінірек мың жылдай бұрын жазылған «Ибн Балхидің» саяхат жазбасы негізінде бұл қала «Кема» деп аталды. Содан кейін қала атауы «Камин» болып өзгертілді. Бұл атау округтің ресми атауы «Саадатабад» болса да, әлі де қолданылады.Танг-е-Болагиде жүргізілген қазба жұмыстары мен патша сарайының табылуы бүгінгі Саадат-е-Шахрдың тарих бойы Тан-е-Болагиден қазіргі орнына біртіндеп көшкенін көрсетеді. Қалада Ахеменидтер дәуірінің (б.з.д. 550-330 жж.) көптеген ескерткіштері бар, олардың ішіндегі ең көрнектісі - Пасаргадае кешені. Саадатшахр Пасаргад пен Парс арасындағы ежелгі байланыс жолында орналасқандықтан, ол Парсы қақпаларын бағындырудың кілті деп аталды. Әлі археологиялық қазба жұмыстары жүргізілмеген бірнеше көне қорғандардың болуы бұл аумақты барлаудың маңызды әлеуеттерінің біріне айналдырды. Кейбір аймақтарда оңай алуға болатын қыш сынықтары мен ойылған тастар бұл аймақтың ұзақ уақыт бойы үлкен экономикалық өркендегенін көрсетеді.

Қавамабад керуен сарайы, аймақтың маңыздылығының айғағы

 Қавамабад керуен сарайы соңғы ғасырларға дейін өтіп бара жатқан керуендерді қабылдайтын орын ретінде пайдаланылды және аймақтың айналасындағы қалалар арасындағы байланыс жолындағы маңыздылығының белгілерінің бірі болып саналады. Саадат-Шахрдан оңтүстікке қарай 20 шақырым жерде орналасқан бұл керуен сарай Сефевидтер дәуірінде (1501-1736 жж.) Сиванд Шах Аббасид керуен сарайы деп аталды. Сиванд – Махмұд ауған Иранға басып кіріп, Сефевидтер әулеті құлағаннан кейін (б.з. 1736 ж.) қираған қала. Тарихтың бір кезеңінде (19 ғ.) бұл керуен сарай егіншілерді орналастыру үшін пайдаланылған. Керуен сарайдың ауданы 4038 шаршы метр және төрт подъезд түрінде салынған. Керуен сарайдың негізгі материалдары тас, кірпіш, ерітінділер болып табылады. Биіктігі төрт метрлік қаңқалы керуен сарайдың үлкен қақпасы ғимаратқа ерекше сән беріп тұр. Бұл кіреберістің екі жағында биіктігі 120 см екі тас платформа бар. Бұл ғимаратта екі аула және үш патша резиденциясы салынған. Кавамабад керуен сарайы 2001 жылы Иранның мәдени мұралар тізімінде ұлттық ескерткіш ретінде тіркелген.