2025 жылдың 31 қазан күні сағат 15:00-де әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университетінің Фараби кітапханасында «Абай Құнанбайұлының шығармашылық мұрасы және ілімі» атты алтыншы халықаралық ғылыми конференция өтті. Іс-шара офлайн және онлайн форматта ұйымдастырылып, оған еліміздің және шетелдің белгілі ғалымдары мен зерттеушілері қатысты.

Конференцияны Абай ғылыми-зерттеу институтының қауымдастырылған профессоры, филология ғылымдарының кандидаты Ләйла Жұматаевна Мұсалы жүргізді.

Алғашқы сөзді әл-Фараби атындағы ҚазҰУ-дың Басқарма мүшесі, ғылыми-инновациялық қызмет жөніндегі проректор Марғұлан Қасенұлы Ибраимов алып, жиналғандарды құттықтап, конференцияның маңыздылығын атап өтті.

Келесі болып сөз сөйлеген Абай ғылыми-зерттеу институтының директоры, филология ғылымдарының докторы, профессор Жанғара Дәдебаев «Абай ілімі – алтыннан ардақты рухани құндылығымыз» тақырыбында баяндама жасап, Абай мұрасының қазақ руханиятындағы орнын терең талдады.

Сондай-ақ, Абай ғылыми-зерттеу институтының жетекші ғылыми қызметкері, филология ғылымдарының докторы, профессор Дандай Ысқақұлы «Абай мұрасы және сөз энергиясы» тақырыбында ой толғап, ақын шығармаларының тілдік және философиялық қуаты жайында әсерлі баяндама ұсынды.

Келесі кезекте профессор Қансейіт Әбдезұлы сөз алып, Абайдың «Жас қартаймақ, жоқ тумақ, туған өлмек, тағдыр жоқ өткен өмір қайта келмек...» өлеңі аясында ақынның өмір мен өлім, тағдыр мен уақыт туралы философиялық көзқарасына тоқталды.

Іс-шара барысында Алматыдағы Иран Ислам Республикасының Бас консулдығының мәдени атташесі Ағазаде Хұсейн мазмұнды баяндама жасады. Ол өз сөзінде Абай Құнанбайұлының мұрасы тек қазақ халқы үшін ғана емес, ирандықтар үшін де ерекше рухани мәнге ие екенін атап өтті. Ағазаде мырза Абай шығармаларының парсы тіліне аударылып, Иран жұртшылығына кеңінен таныстырылғанын айтты. Мысалы, ұлы жазушы Мұхтар Әуезовтің «Абай жолы» романын парсы тіліне Назлы Асқарзаде аударса, Абайдың «Қара сөздері» мен өлеңдерін парсы тіліне Мұхаммадқажы Шадкам аударған. Спикердің айтуынша, бұл тек аударма ғана емес, «Абайды парсы тілінде сөйлеткендей, оның ойы мен рухын, терең философиясын иран оқырманына жеткізудің жарқын үлгісі» болды.

Конференция барысында «Абай шығармалары парсы тілінде» атты арнайы көрме де ұйымдастырылды. Көрмеде Абай шығармаларының парсы тіліне аудармалары мен Мұхаммадқажы Шадкамның еңбектері қойылды. Бұл көрмені Иран Мәдени орталығы ұйымдастырып, қонақтарға екі ел арасындағы әдеби байланыстар мен мәдени ықпалдастықтың айғағы ретінде таныстырды.

Сондай-ақ, конференцияның соңында Фараби университетінің өнерлі студенттері Абайдың өлеңдері мен әндерінен, сондай-ақ ақынға арналған шығармалардан құралған кішігірім концерттік бағдарлама ұсынды. Концерт көрермен көңілінен шығып, іс-шараға ерекше рухани әсер сыйлады.

Жалпы конференция жоғары деңгейде өтті. Қатысушылар Абай мұрасының әлемдік өркениеттегі орнын айқындайтын мазмұнды баяндамалар тыңдап, пікір алмасып, ақын ілімі мен философиясына жаңа қырынан танысты.