Әзірбайжан көшпенділер музейі, Иран қоғамының ең ықпалды бөліктерінің біріне кіріспе
Әзірбайжан көшпенділер музейі, Иран қоғамының ең ықпалды бөліктерінің біріне кіріспе
Көптеген туристер өздерінің саяхатын үлкен, әйгілі қалаларға баруды жоспарлайды, бұл олардың жол бойындағы шағын қалаларда орналасқан көптеген таза және шынайы көрікті жерлерді көруді жіберіп алуына әкеледі. Иранның солтүстік-батысында Тебризден Сарейнге, Ардебилге және Астараға бағыт ең танымал туристік бағыттардың бірі болып саналады. Дегенмен, туристердің көпшілігі бұл бағытпен саяхаттау кезінде шығу тегі мен баратын жеріне назар аударады және жол бойындағы Сараб сияқты қалалардан оңай өтеді. Осылайша олар осы әдемі қаланың таңғажайып көріністері мен тарихи ескерткіштерінен айырылады.
Сарабтың тарихи ескерткіштерінің ішінде Әзірбайжан көшпенділер мұражайы көшпелі өмірдің қыр-сырын көрсететін ерекше және қызықты жұмыс болып табылады.
Иран тарихындағы көшпелілердің маңызы
Көшпелілер Иранның саяси және әлеуметтік тарихында маңызды рөл атқарды, көптеген Иран үкіметтері көшпенділерден пайда болды. Құрылуы тайпалық ұйымға негізделген осы үкіметтердің қатарына Ғазнауилер, Селжүктер, Хоразмшахтар, Илхандар, Қара-Куюнлу, Ақ-Куюнлу, Афшари, Занд, Қаджар әулеттері жатады.
Әзірбайжанда соңғы онжылдықтарда қала мен ауылда тұрып, көшпелі өмірдің ауыртпалығынан құтылу үрдісінің күшейгені сонша, бұл өмір салты көп ұзамай ұмытылатын сияқты. Сондықтан Әзірбайжан көшпенділері мұражайының құрылуы – өңір көшпенділерінің мұрасын сақтап қалуға күш салу.
Әзірбайжан көшпенділері
Шығыс Әзірбайжан көшпенділері жылына екі рет, көктемде және күзде қоныс аударады. Мамыр айының ортасында, ауа-райы бірте-бірте жылынған сайын көшпенділер Калибар, Ахар, Харис, Сараб, Миане, Мараге, Джаравимақ уездеріндегі және Саханд, Сабалан және Бозгуш биіктіктеріндегі жазғы аймақтарға бет алады. Шығыс Әзірбайжан көшпенділерінің халқы 2022 жылы провинция халқының шамамен екі пайызын құрайды деп есептелінеді, бірақ провинциядағы жеңіл малдың 20 пайызын осы көшпенділер қамтамасыз етеді.
Әзірбайжан тайпалары арасбаран және шахсун деген екі тайпадан және 10 түрлі рудан тұрады. Бұл тайпалар Шығыс Әзірбайжан, Ардебиль, Зәнжан және Батыс Әзірбайжан облыстарының арасында жүреді. Көшпелі өмір салты табиғатпен үйлеседі, ал таза таулар мен жазық пейзаждар - бұл еңбекқор және өнімді адамдар күнделікті көретін көрікті жерлер.
Әзірбайжан көшпенділер мұражайының ерекшеліктері мен сәулеті
Бұл мұражай Иранда көшпенділер өмірі туралы салынған алғашқы мұражай. Мұражай ғимараты бұрын «Даңқ моншасы» деп аталған. Аумағы 650 шаршы метрге жуық бұл монша Қаджарлар дәуірінің соңғы жылдарынан (20 ғасырдың басынан) қалған. «Джалал» деген адамға тиесілі монша осыдан бірнеше ондаған жылдарға дейін сарабтықтарға қоғамдық монша ретінде қызмет еткен. Моншада ерлер мен әйелдердің шомылатын екі бөлімі болды және оның сәулеті иран моншаларының типтік құрылымына сәйкес болды.
1993 жылы (1372 х.ж.) моншаның меншігі жеке сектордан Сараб муниципалитетіне өткеннен кейін оны қалпына келтіру жұмыстары басталып, соңында Әзірбайжан көшпенділер мұражайын құруға арналды.
Бұл мұражай антропологиялық мұражай болып табылады және көшпелі қауымның әдет-ғұрпын, тілін, тұрмысын, баспанасын, өнерін, техникасын, тағамын, киім-кешектерін, қолөнер бұйымдарын көрсетеді. Жергілікті көшпелілер киіміндегі бірнеше балауыз мүсіндердің тігілген шатырлардың қатарында болуы көрермендерге өмір ағымын білдіреді. Бұл мұражайда қойылған заттар негізінен Шығыс Әзірбайжан мен Ардебил провинцияларынан жинақталған.
Мамандандырылған көшпелілер кітапханасы осы мұражайдың түрлі кітаптарға қызығушылық танытатын бөлімдерінің бірі болып табылады. Жайылым мен шопанның кеңістігі, дәстүрлі және жергілікті сүт өнімдері мен жүн өңдеу, көшпелілердің қол тоқыма бұйымдары, музыка, киім-кешек, зергерлік бұйымдар, тұрғын үй, нан пісіру, дәстүрлі кофехана және кілем суреттері мұражайдың әртүрлі бөлімдерін құрайды.
Әзірбайжан көшпенділер мұражайы қай жерде орналасқан?
Әзірбайжан көшпенділерінің антропология мұражайын көру үшін Сараб қаласына бару керек. Бұл мұражай Тебризден 130 шақырым жерде және Сараб муниципалитетінің ғимаратының жанында орналасқан.
| Атауы | Әзірбайжан көшпенділер музейі, Иран қоғамының ең ықпалды бөліктерінің біріне кіріспе |
| Ел | Иран |
| Облыс | Шығыс Әзірбайжан |
| Қала | Сараб |
| Түрі |
Музейлер
.jfif)
