Иран елшісі мен мәдени істер жөніндегі кеңесшінің ҚР Ғылым және жоғары білім министрімен кездесуі
ИИР-ның Қазақстандағы Төтенше және Өкілетті Елшісі Әли Акбар Джокар, мәдени істер жөніндегі кеңесші Әли Акбар Талеби Матин Қазақстан Республикасының Ғылым және жоғары білім министрі Нұрбек Саясатпен кездесіп, әңгімелесті.
Кездесу барысында елші мырза Қазақстанның Ғылым және жоғары білім министрімен жүздескеніне ризашылығын білдіре отырып, былай деді: «Екі елдің мәдени, діни және тарихи ортақтығын ескере отырып, екі ел арасындағы қарым-қатынастар елдердің мәдени, діни және тарихи ортақтығына байланысты. Біз қарым-қатынасты ұлттардың мұрасы, астанасы деп қараймыз. Сонымен қатар, діни және өркениет жағынан да ортақ ұқсастықтары бар тату және көршілес екі елміз».
Джокар мырза Қазақстан Президентінің Швецияда Құран Кәрімді қорлауды айыптаудағы берік ұстанымын жоғары бағалап, «Швецияда Құран Кәрімді өртеп жіберген жантүршігерлік әрекет дүние жүзіндегі мұсылман қауымының жүрегін елжіретіп жіберген өте қорқақ әрі жиіркенішті әрекет болды және Қазақстан Президентінің әрекеті қазіргі жағдайда орынды болды», - деді.
Джокар мырза бүгінгі кездесудегі маңызды тақырыптардың бірі – парсы тіліннің мәртебесін талқылау екенін, өкінішке орай, соңғы жылдары қазақ үкіметінің жаңа саясатына байланысты елдің ғылыми және мәдени орталықтарында парсы тілі мен ирантану пәндерін оқыту қолға алынбай жатқанын айтты. Елші мырза парсы және қазақ тілдерінде 3000-нан астам ортақ сөздер бар екенін еске салып кетті. Өкінішке орай, парсы тілінің ұстанымы өзінің идеалды және нақты деңгейінде емес. Бұл жағдай болашақта экономикалық даму процесінде күрделі проблемаларды тудыруы мүмкін. Джокар мырза парсы тілі мен ирантану пәнінін позициясын нығайтуға тырысса, Иран университеттері қазақ тілі кафедраларын ашуға дайын екенін жеткізді.
Осы саяси отырыста Қазақстанның Ғылым және жоғары білім министрі Саясат Нұрбек мырза Иранның елшісі және мәдени істер жөніндегі кеңесшісімен кездескеніне ризашылығын білдіріп былай деді:
«Иран Ислам Республикасы мен Қазақстан Республикасы мәдени, діни және тарихи ортақ байланыстары бар көршілес екі ел. Өкінішке орай, біз бір-бірімізді қажетті деңгейде білмейміз». Ол Иран мен Қазақстан арасындағы тарихи қарым-қатынастар тығыз болғанын, қазақ ақыны Абайдың Фердоуси мен Физули сияқты ирандық ақындардың өлеңдерінен әсер алып, қазақ ақсүйектері мен танымал тұлғаларының араб, парсы тілдерін қатар меңгергенін айтты. Саясат мырза Қазақстанда тәуелсіздік алғанға дейін көп қиындықтар болғанын, ал тәуелсіздік алғаннан кейін ел өз бетінше шешім қабылдауға тырысып жатқанын, қазір елдің саясаты дербес қабылданып жатқанын түсіндіріп кетті. Министр мырза сонымен қоса, Қазақстандағы парсы тілі мен ирантануды жақсартуға септігін тигізетін үш ұсынысы бар екенін де жасырмады.
«Бірінші ұсыныс, біз Қазақстанның көптеген университеттерінде ирантану кабинеті мен ирантану орталығын ашып, оларды ирантану, парсы тілі және басқа да мәдени пәндер бойынша кітаптармен жабдықтауға дайынбыз, сонда қызығушылық танытқан студенттер парсы тілін нығайтудың жолын тез таба алады. Бұл парсы тілін енгізуге, сонымен қатар парсы тілін білуге үлкен септігін тигізеді. Екінші ұсыныс, Ислам Ынтымақтастығы Ұйымы 100 стипендия береді және біз Ислам Ынтымақтастығы Ұйымының ғылыми бөлімінде байыпты жұмыс істейтіндіктен, парсы тілі мен ирантану саласындағы студенттермен алмасуды жылдамдатуға көмектесе аламыз. Үшінші ұсыныс, бізде «Болашақ» бағдарламасы бар және парсы тілі мен ирантану ғылымының өркендеуіне ықпал ету мақсатында Иранның ең мықты университеттерінде «Болашақ» бағдарламасын жүзеге асырып, қазақ студенттеріне осы бағдарламаның стипендиясын бере аламыз. Мамыр айында Алматыда Ислам Ынтымақтастығы Ұйымына (ИЫҰ 15) мүше 15 озық ғылым және технология министрлерінің бірінші отырысы өткен болатын. Бұл ұйымның ғылым мен технология саласында үлкен мүмкіндіктері бар, сондықтан Иран бұл мүмкіндікті пайдаланып, шәкіртақы алу арқылы парсы тілін нығайтуға көмектесе алады. Бақытымызға орай, келесі жылы бұл ұйымның екінші отырысы Иранда өтеді. Менің ойымша, сіздің ел үшін өте жақсы мүмкіндік туады» - деп қосты.
Қазақстанның Ғылым және жоғары білім министрі Қазақстанның тарихы туралы 7 томдық кітап дайындауды жоспарлап отырғанын және осы мақсатта ирандық тарих профессорлары мен ғалымдарын осы маңызды жобаға шақырамыз деп қосты. Елші мырза ҚР Ғылым және жоғары білім министрінің ұсыныстарын құптай отырып, «біз Сіздің жоғары мәртебелі ұсыныстарыңызды жүзеге асыру үшін негіз беруге тырысамыз» – деді.
Кездесу соңында Джокар мырза «Фараби» бірлескен ғылыми комитеті жұмысының баяу жүріп жатқанына шағымданып, министр мырзаның көмегімен Хакім Әбу Насір әл-Фарабиге қатысты іс-қимылдарды жеделдету үшін белгілі бір ұсынылған күнді жариялау арқылы «Фараби» бірлескен ғылыми комитетінің Ирандағы алғашқы отырысын өткізуге көмектесетініне сенетінін жеткізді. Осы кездесуде Ғылым және жоғары білім министрінің ғылыми комитетінің басшысы министрдің өкілі ретінде «Фараби» атындағы бірлескен ғылыми комитеттің бірінші отырысын кейінге қалдырудағы мүмкін болатын кедергілерді қадағалап, жою туралы шешім қабылданды.
Пікір қалдырыңыз.